Slaap

Wat is slaap nu eigenlijk? Hoe werkt slaap? Waarom hebben we slaap nodig?

Er wordt veel overgeschreven, we weten dus dat het belangrijk is. Ik ga je meenemen in deze blog om samen te kijken naar slaap.                                                                                                                                                                                                  We hebben tijdens het slapen verschillende fases, gezamenlijk noemen we deze fases slaapcyclus. De duur van de cyclus is ongeveer 90 minuten en we herhalen de cyclus zo 4 tot 6 keer op een nacht.

 

Welke fases hebben we in de slaapcyclus?

We hebben een fase die we REM-slaap noemen en een fase die non-REM-slaap heet. REM staat voor ‘rapid eye movements’ en komt van het feit dat de ogen snel heen en weer bewegen achter gesloten oogleden. U begrijpt al dat non-REM er voor staat dat de ogen dit niet doen tijdens deze fase. Tijdens de non-REM fases slapen we dieper.

 

De non-REM kent 3 fases die elkaar opvolgen.

• Bij de eerste fase denk je dat je nog volledig wakker bent. Je hersenactiviteiten laten echter zien dat je slaap al is begonnen. Tijdens deze fase is er een periode van geheugenverlies. Je vergeet het moment wanneer je in slaap valt.
• Bij de tweede fase ontspannen je spieren, gaat je lichaamstemperatuur naar beneden, vertraagt je hartslag en stoppen de bewegingen van je ogen. Deze fase staat bekend om de plotselinge pieken in je hersenactiviteit. Deze pieken zijn mogelijk belangrijk bij geheugenfuncties en het verwerken van informatie. Bij de eerste slaapcyclus duurt dit ongeveer 25 minuten maar bij de andere slaapcyclussen duurt dit langer en bij de laatste het langst.
• De derde fase is belangrijk voor het herstel en opbouw van de lichamelijke afweer. De hartslag en ademhaling is in deze fase het langzaamst en de spieren zijn ontspannen. Als men wakker wordt gemaakt gedurende deze derde fase verkeert men in een staat van mentale verwardheid of wazigheid. Dit kan tot wel een uur na ontwaken aanhouden. Met de leeftijd neemt de duur van de fase af.

 

 

De REM-slaap fase

 

De REM-slaap fase sluit een slaapcyclus af. In deze fase zijn de hersenen bijna net zo actief als wanneer je wakker bent. De ademhaling en hartslag zijn sneller als in de andere drie fases. In deze fase heb je de meeste dromen en zijn je armen en beenspieren tijdelijk uitgeschakeld om te voorkomen dat je in de dromen de activiteiten gaat uitvoeren. De duur is in de eerste slaapcyclus ongeveer 10 minuten en in de laatste slaapcyclus kan dit wel een uur duren.

 

De slaapcyclus vanuit een evolutionair strategisch principe:                                                                                                              Gedurende een normale slaapcyclus is er vaak een kort moment van ontwaken tussen de REM-slaap en non-REM-fases. Gedurende het korte moment tussen de slaapcyclus kan worden besloten door te slapen of de slaap te beëindigen. In geval van een veilige omgeving wordt de slaap doorgezet.  Bij gevaar of lichamelijk ongemak kan beëindiging van de slaap nodig zijn.

 

 

Waarom is goed slapen van belang?

Het doorlopen van de slaapfasen is belangrijk voor goede cognitieve functies en voor het herstel en opbouw van weefsels en systemen. De pieken in hersenactiviteit in de tweede fase van de slaap zijn mogelijk belangrijk voor de verwerking van informatie, het geheugen en het leervermogen. Gedurende de derde fase werkt het lichaam aan het herstel en opbouw van weefsels, botten en spieren. Daarnaast is er een belangrijke relatie tussen het immuunsysteem en de derde fase. Het immuunsysteem is betrokken bij de slaapregulatie en verlengt de hoeveelheid slaap in de derde fase, mogelijk onder de invloed van cytokines. Slapen beïnvloedt vervolgens onder andere de activiteit van witte bloedcellen en de productie van cytokines. Een goede nachtslaap is dan ook niet voor niks het oudste en beste medicijn tegen (virale) infecties.

 

Hoe veel slaap is voldoende?

De optimale hoeveelheid slaap is afhankelijk van de levensfase. Een baby kan tot wel 18 uur per dag slapen. Schoolgaande kinderen hebben gemiddeld 10 uur slaap per nacht nodig en tieners hebben genoeg aan 8 tot 9 uur per nacht. Een (jong) volwassen persoon slaapt ongeveer 7-8 uur. Ouderen over de 60 jaar slapen over het algemeen minder, ook wordt de slaap vaker onderbroken en slaapt men lichter.

 

Hoe word je uitgerust wakker?

Meerdere theorieën bestaan over de juiste timing van ontwaken. Zo bestaat de theorie dat de hogere hersenactiviteit gedurende de REM-slaap belangrijk is om de hersenen vanuit de diepe non-REM-slaap weer terug te sturen naar het bewustzijn. Als men inslaapt bestaat de eerste cyclus dan ook voornamelijk uit de non-REM-slaap maar naarmate de nacht vordert en het ochtend wordt beslaat de Remslaap een steeds groter deel van de cyclus. Een studie waarbij het moment van spontaan ontwaken bij jonge volwassenen werd gemeten toonde aan dat dit in de meerderheid van de gevallen gebeurt tijdens de Remslaap.

Een goede nachtslaap wordt gekenmerkt door meerdere malen doorlopen van de slaapcyclus. Onderzoek laat zien dat we mogelijk vanuit de Remslaap het meest fit en uitgeslapen wakker worden. De Remslaap vinden we aan het eind van elke cyclus. Ervan uitgaande dat een gemiddelde slaapcyclus 90 minuten duurt en de cyclus 4-6 keer wordt doorlopen is het optimale moment van ontwaken 6, 7,5 of 9 uur na inslapen.

 

Slaapproblemen

Slaapproblemen zoals inslaap- en/of doorslaapproblemen of vroeger wakker worden dan gewenst komen vaak voor. Een grootschalig onderzoek bij 1,1 miljoen mensen uit de UK, Nederland en de USA uitgevoerd door Dr. Kocevska, verbonden aan het Erasmus MC, bracht aan het licht dat heel wat jonge mensen slaapproblemen ervaren [1]. Zo rapporteerden 25% van de Nederlandse vrouwen en bijna 20% van de mannen tussen de 18 en 25 jaar problemen met inslapen. Ook doorslapen gaat vaak moeilijk. Uit deze studie bleek dat 28% van de 14- tot 17-jarige meisjes en bijna 20% van de jongens uit deze leeftijdscategorie doorslaapproblemen had. Daarnaast bleken ook ouderen vaak in- en doorslaapproblemen te hebben.

Slaapproblemen hebben een grote impact op het algemeen welbevinden. Verschillende interventies kunnen de slaapduur en slaapkwaliteit verbeteren. Uiteraard is het hierbij van belang de onderliggende oorzaken van slaapproblemen te achterhalen.

 

Wil je meer weten over slaapproblemen en/of wil je dit verbeteren neem dan contact via info@gezondheidspraktijk-wendelina.nl

 

Orthomoleculair therapeut Wendelina Smits.

 

Bronvermelding: Natura Foundation